Parlament Jermenije napravio je još jedan korak u okretanju države prema Zapadu, odobrivši nacrt zakona koji poziva Vladu da traži članstvo u Evropskoj uniji (EU).
Usvajanje zakona u drugom i konačnom čitanju bilo je posljednje udaljavanje od Rusije, dok se historijske veze kidaju zbog, kako Jerevan kaže, očiglednog neuspjeha Moskve da ga podrži u sukobu sa susjedom i dugogodišnjim protivnikom Azerbejdžanom.
Zakon koji poziva vladu ove južnokavkaske države da započne proces pristupanja EU usvojen je 26. marta sa 64 glasa za, svi iz vladajuće stranke Građanski ugovor, sa sedam glasova protiv opozicionih poslanika.
"Podnijeli smo ovaj prijedlog zakona kako bi Republika Jermenija mogla izraziti svoju političku volju za kretanjem u pravcu Evropske unije. Ovaj proces je nepovratan. Narod poziva na to", rekao je Artak Zejnalian, bivši ministar pravde koji predstavlja grupu koja se zalaže za članstvo u bloku od 27 zemalja.
Premijer Nikol Pašinijan podržao je nacrt u januaru, ali je istakao da bi za pridruživanje EU bio potreban referendum. Jermenija bi takođe morala da sprovede velike reforme u pravosudnom sistemu i drugim oblastima da bi imala šansu da se pridruži 27-članom bloku.
Jermenija i Azerbejdžan vodili su nekoliko ratova u protekle tri decenije oko regiona Nagorno-Karabaha, koji je od raspada Sovjetskog Saveza bio većinska etničko-jermenska enklava i međunarodno je priznata kao teritorija Azerbejdžana.
Nakon što je Baku preuzeo potpunu kontrolu nad regionom kao rezultat munjevite, jednodnevne vojne ofanzive u septembru 2023., skoro 100.000 etničkih Jermena pobjeglo je iz Nagornog Karabaha u Jermeniju. Jerevan je optužio Rusiju, koja je imala skoro 2.000 vojnika stacioniranih u regionu, da ne čini ništa da spreči borbe i egzodus koji je uslijedio.
Nekoliko dana nakon napada, Pašinijan je u televizijskom obraćanju rekao da su postojeći bezbjednosni savezi Jermenije – upućivanje na Rusiju i Organizaciju ugovora o kolektivnoj bezbjednosti (ODKB) kojom dominira Moskva bili "neefikasni" i "nedovoljni".
U februaru 2024. Pašinijan je zamrznuo učešće Jermenije u ODKB-u. Pridružila se i Međunarodnom krivičnom sudu, što znači da bi se očekivalo da se povinuje nalogu Međunarodnog krivičnog suda za hapšenje ruskog predsjednika Vladimira Putina ako dođe u posjetu, te je produbio svoje odbrambene veze s Francuskom.
Jermenija je održala vojne vježbe s američkim trupama u junu 2024. i potpisala sporazum o strateškom partnerstvu sa Sjedinjenim Državama ovog januara, sedmicu prije nego što je američki predsjednik Donald Trump preuzeo dužnost.
Rusija je upozorila Jermeniju da bi joj okretanje ka EU moglo naštetiti na različite načine, posebno ekonomski. Zamjenik ruskog premijera za evroazijske integracije Aleksej Overčuk rekao je u januaru da početak procesa pridruživanja EU znači "pokretanje procesa izlaska iz Evroazijske ekonomske unije", carinskog i trgovinskog saveza predvođenog Moskvom, dodajući da zemlja ne može biti članica oba bloka.
Prošle sedmice, sekretar ruskog Vijeća sigurnosti Sergej Šojgu rekao je da Jermenija rizikuje da izgubi trgovinu bez carina s Rusijom i potencijalno povećanje cijena ruskog prirodnog gasa, te da bi Rusija mogla protjerati veliki broj armenskih radnika migranata.
Jermenija i Azerbejdžan objavili su prošle sedmice da su finalizirali tekst historijskog mirovnog sporazuma, iako je i dalje nejasno kada će ga njihovi lideri tačno potpisati.
