Kandidature za makedonske načelnike: Dominacija muškaraca i 'provjerenih' imena

Od trenutnih načelnika u utrci za nove mandate, nijedan poslanik ne pokazuje ambicije da pređe u lokalnu vlast, a među 70-ak muškaraca – samo tri su žene.

Ovakav zaključak može se izvesti sa liste imena koja su do sada promovisana kao kandidati za načelnike na lokalnim izborima u Sjevernoj Makedoniji, koji bi trebalo da se održe za otprilike tri mjeseca.

Prvi krug glasanja najvjerovatnije će biti održan 19. oktobra, kako je najavio makedonski premijer Hristijan Mickoski.

Njegova stranka VMRO DPMNE do sada je objavila najviše kandidata – 40. Slijedi opozicioni Socijaldemokratski savez Makedonije (SDSM) sa 30 kandidata, dok su po jednog kandidata potvrdili i Znam te krilo Arbena Taravarija iz Alijanse za Albance.

Dodatno, još dva nezavisna kandidata službeno su najavila kandidature: vršilac dužnosti načelnika, koji je bio nezavisni odbornik, Venko Krstevski u Kočanima i biznismen Mendi Ćira u Strugi.

To znači da je za više od polovine od ukupno 80 opština, plus Grad Skoplje, poznat bar po jedan kandidat čije će se ime naći na glasačkom listiću. Za ostale se još kalkuliše, mjere rejtingi i pregovaraju političke saradnje.

Vlast će sarađivati u nekim opštinama

Saradnja je izvjesna između vladajuće koalicije na centralnom nivou – VMRO-DPMNE, Vrijedi (Vlen) i Znam.

Sve stranke će izaći sa svojim listama za opštinska vijeća, ali će u pojedinim opštinama zajednički podržati kandidate za načelnike.

Premijer Hristijan Mickoski izjavio je da pregovori idu "u dobrom pravcu" i očekuje uspješan ishod, a slična su očekivanja i u pokretu Znam.

Na primjer, gotovo je sigurno da VMRO DPMNE neće imati svog kandidata u Kumanovu, već će podržati lidera Znama i aktuelnog načelnika Maksima Dimitrijevskog.

Ako se saradnja i zvanično potvrdi, što se i očekuje, VMRO DPMNE će pružiti podršku i drugim kandidatima ove partije u još nekoliko opština.

"Razgovara se o onim opštinama u kojima VMRO DPMNE još nije objavio kandidate, a gdje su aktuelni načelnici uglavnom iz SDSM-a. Diskutuje se i o opštinama gdje je Znam postigao dobar rezultat na prošlogodišnjim parlamentarnim izborima", izjavili su iz Znama za Radio Slobodna Evropa (RSE).

Među opštinama koje su u opticaju su Kruševo, Dojran, Staro Nagoričane…

Očekuje se i da VMRO DPMNE podrži kandidate iz pokreta Vrijedi u opštinama sa većinskim albanskim stanovništvom, kao što je Tetovo, gdje se očekuje da se aktuelni načelnik Biljal (Bilall) Kasami ponovo kandiduje za novi mandat.

SDSM još nije odlučio o kandidatu za Skoplje

SDSM neće imati svoje kandidate u nekim od opština koje pripadaju albanskom bloku. To su skopske opštine Čair i Saraj, kao i Tetovo, Struga, Želino, Gostivar i Debar.

Jedna od najvažnijih odluka koju se očekuje da socijaldemokrate donesu u narednom periodu je izbor kandidata za Grad Skoplje, koji će se suprotstaviti Orceu Đorđievskom (Gjorgijevski) iz VMRO DPMNE-a.

"U narednom periodu ćemo odlučiti i o tome. Još razmatramo više kandidata", izjavio je visoki partijski funkcioner SDSM-a.

Među ozbiljnijim imenima koja se spominju kao potencijalni kandidati opozicione stranke za glavni grad su arhitekt i univerzitetski profesor Miško Ralev, kao i potpredsjednica stranke i bivša ministrica za zaštitu životne sredine Kaja Šukova.

VMRO DPMNE kandidovao sve aktuelne, SDSM odbio trojicu

Od opština u kojima je SDSM već objavio kandidate, najviše pažnje javnosti privukla je Strumica. Tamo je rukovodstvo opozicione partije odlučilo da ne da povjerenje aktuelnom načelniku Kostadinu Kostadinovu.

Ova odluka izazvala je njegov revolt, pa je zamrznuo članstvo u stranci.

Umjesto njega, kandidat je predsjednik opštinske organizacije SDSM-a, Marjan Daskalovski.

Socijaldemokrate takođe neće kandidovati aktuelne načelnike u Dojranu, gdje je kandidat Risto Dzinev umjesto Anga Angova, kao ni u Berovu, gdje je kandidat Ilija Runtevski, a ne sadašnji načelnik Zvonko Pekevski.

Prije četiri godine, SDSM je pobijedio u 16 opština, a do sada je u šest njih odlučeno da se podrže aktuelni načelnici – Centar: Goran Gerasimovski, Čučer-Sandevo: Sašo Konenović, Kriva Palanka: Sašo Mitovski, Bogdanci: Blaže Šopov, Rosoman: Stojanče Nikolov i Kruševo: Tome Hristovski.

Socijaldemokrate će imati još jednog kandidata koji je ranije bio načelnik – u prošlom mandatu (2017. – 2021.) u opštini Jagunovce – Darko Blaževski.

Pogleda li se lista imena koje je do sada zvanično objavio VMRO DPMNE, primjećuje se da su od 40 kandidata čak 30 aktuelni načelnici koji ulaze u izbornu utrku za novi mandat.

Među njima su i opštine u Skoplju: Aerodrom – v.d. načelnika Dejan Mitevski, Butel – Darko Kostovski, Đorče Petrov – Aleksandar Stojkoski, kao i veći gradovi poput Ohrida – Kiril Pecakov, Velesa – Marko Kolev, Bitole – Toni Konjanovski, Štipa – Ivan Jordanov…

Vladajuća partija za sada jedino u opštini Kisela Voda neće ići sa istim kandidatom, jer je aktuelni načelnik te opštine, Orce Đorđivski, sada kandidat VMRO DPMNE-a za Grad Skoplje, gdje je prije četiri godine partija podržala trenutnu načelnicu Danelu Arsovsku kao nezavisnu kandidatkinju.

Preostalih oko 20 kandidata očekuje se da partija objavi u dvije faze – desetak do kraja jula, a ostatak u augustu.

VMRO DPMNE je na prošlim izborima osvojio 42 načelnička mjesta, plus Skoplje.

Iz ove dvije partije, VMRO-DPMNE-a i SDSM-a, dolaze i jedine tri žene kandidatkinje do sada.

Iz vladajuće stranke to je Natalija Dimitrieva za opštinu Demir Kapija, dok su druge dvije iz redova socijaldemokrata – Mariče Karmaziceva za Bosilevo i Ljupka Sokolovska za Karbinci.

Od ostalih parlamentarnih stranaka, Levica još nije zvanično promovisala nijednog kandidata.

To još nisu učinile ni koalicije unutar albanskog političkog bloka – vladajuća Vrijedi i opozicioni Evropski front predvođen Demokratskom unijom za integraciju (DUI).

Suočavanje Osmanija i Medxitija za opštinu Čair?

I dalje se kalkuliše, ali u javnosti već duže vrijeme kruže imena potencijalnih kandidata, a jedna od zanimljivijih bitki očekuje se u skopskoj opštini Čair – opštini koja je važna i za jedne i za druge.

Tamošnji aktuelni načelnik Visar Ganiu, koji je nekada bio dio DUI-ja, ali je nakon unutarstranačkih podjela stao uz Izeta Medžitija (Mexhiti), lidera Demokratskog pokreta, jedne od tri partije unutar koalicije Vrijedi.

Medžiti, koji trenutno obavlja funkciju prvog potpredsjednika vlade i ministra za zaštitu životne sredine, možda će da napusti tu funkciju, jer se spominje kao mogući kandidat upravo za Čair.

RSE do objave ovog teksta nije dobio odgovor od njega o tome da li je već donio odluku o kandidaturi.

Hoće li potpredsjednik vlade ući u utrku za načelnika, kako se nezvanično saznaje, vjerovatno će zavisiti i od toga ko će biti kandidat DUI-ja, odnosno da li će to biti Bujar Osmani, bivši ministar spoljnih poslova.

Osmani je u emisiji "360 stepeni" 7. jula rekao da razmišlja o kandidaturi i da se "već razgovara o tome unutar stranke".

Portparol DUI-ja: Još nije potvrđena nijedna kandidatura

Portparol DUI-ja, Arber Ademi, u razgovoru za RSE izjavio je da još nisu zvanično potvrdili nijednu kandidaturu za opštine, dodajući da "još ima vremena pred nama".

Ni iz koalicije Vrijedi još nema zvanične potvrde o kandidatima. Jedino što je potvrdio ministar za socijalnu politiku Fatmir Ljimani (Limani) jeste da će podržati biznismena Mendija Ćiru kao nezavisnog kandidata u Strugi.

Ono što se takođe očekuje u albanskom političkom bloku jeste ishod oko toga kako će nastupiti frakcija Alijanse za Albance koju predvodi Arben Taravari, koji je nedavno napustio vladinu koaliciju – odnosno da li će formalizovati saradnju s DUI-jevom koalicijom, o čemu se u posljednje vrijeme sve češće govori.

Taravari je ranije na skupu u Gostivaru već najavio da će njegov kandidat za taj grad biti aktuelni v.d. načelnik Valjbon Ljimani (Valbon Limani).

Skupština će izbjegavati sjednice tokom kampanje

Dok stranke provode svoje interne procedure, lokalne izbore bi i formalno trebao da raspiše predsjednik Sobranja, Afrim Gaši (Gashi).

Najave su da bi to moglo da se desi u prvoj radnoj sedmici augusta, ali tačan datum još nije potvrđen.

Isto važi i za datum izbora, iako je premijer Mickoski najavio da bi to mogao biti 19. oktobar. Kampanja bi, prema planu, trebalo da počne 20 dana ranije.

Prema Poslovniku, Sobranje je u stalnom zasjedanju, ali o tome da li će i šta poslanici tada raditi dogovaraće se dodatno među strankama.

Iz kabineta predsjednika Sobranja za RSE kažu da se nadaju "da će ostati dosadašnja praksa smanjenih aktivnosti u parlamentu, kako bi se spriječila zloupotreba zakonodavne vlasti tokom izborne kampanje".