Dobro jutro poštovani čitaoci,
Piše vam Asja Hafner, novinarka Radija Slobodna Evropa.
Jutros smo za vas izabrali:
Naslovi vijesti
- Policija primjenila silu na protestu ispred novosadskog Fakulteta sporta u blokadi
- U više gradova Srbije protesti podrške povrijeđenima ispred novosadskog Fakulteta sporta, policiju optužuju za brutalnost
- Skupština Srbije raspisala novi konkurs za članove REM-a, studenti prekidaju blokadu javnog servisa
- Kosovo izdalo nalog za hapšenje Milana Radoičića zbog ratnih zločina
- Službeni list BiH objavio odluku Schmidta o zabrani finansiranja SNSD-a i Ujedinjene Srpske
RSE Intervju
U razgovoru za Radio Slobodna Evropa (RSE), vođenom u Pragu, Marta Kos, komesarka za proširenje Evropske unije iznosi očekivanja da bi do kraja njenog mandata u Evropskoj komisiji, funkcija na koju je stupila septembra 2024, Crna Gora i Albanija mogle postati članice Evropske unije.
Govoreći o mogućnosti razgovara sa Miloradom Dodikom, pro-ruskim predsjednikom bh. entiteta Republika Srpska, Kos navodi da je "teško razgovarati sa nekim ko radi protiv interesa svoje zemlje".
Sa ovom političarkom iz Slovenije RSE je razgovarao uoči njene posjete Srbiji. U tu državu dolazi u trenutku političke krize pokrenute prije šest mjeseci nakon obrušavanja nadstrešnice na Železničkoj stanici u Novom Sadu i pogibije 16 ljudi, te protesta protiv korupcije koji su uslijedili, najprije studentskih, a potom i masovnih protesta građana.
Balkan na RSE
Da li je ekonomija u Srbiji usporila zbog protesta? - Kao ključni razlog za smanjenu projekciju privrednog rasta u većini država, Međunarodni monetarni fond (MMF) je naveo turbulencije na svjetskom tržištu izazvane trgovinskim ratom nakon što su Sjedinjene Američke Države (SAD) najavile uvođenje dodatnih carina gotovo svim trgovinskim partnerima. Izuzetak nije ni Srbija, kojoj je projekcija privrednog rasta za 2025. smanjena sa 4,2 odsto na 3,5 odsto.
Navaljnijev FBK od Crne Gore traži oduzimanje državljanstva ruskoj novinarki Ekaterini Andrejevoj - Fond za borbu protiv korupcije (FBK), koju je osnovao preminuli ruski opozicionar Aleksej Navaljni, zatražio je od crnogorskih vlasti da oduzimu počasno državljanstvo ruskoj novinarki Prvog kanala Ekaterini Andrejevoj. Oni su Ministarstvu unutrašnjih poslova podnijeli zahtjev, navodeći da je Andrejeva jedna od ključnih figura ruske ratne propagande.
Za posao u BiH i dalje važnija stranačka knjižica od CV-a - Iz Ureda za borbu protiv korupcije navode za Radio Slobodna Evropa da su do sada primili oko 4. 500 prijava za korupciju u Kantonu Sarajevo, te da se od tog broja 60 posto prijava odnosi za "nezakonita zapošljavanja".
Dug koji je nastao krivicom entiteta Republika Srpska, treba platiti Bosna i Hercegovina. Dok traju rasprave o tome kako i ko će platiti, dug raste iz dana u dan. Kojim tempom raste kamata u slučaju 'Viaduct'?
Osam dana kasnije: I dalje brojne nepoznanice u slučaju hapšenja bratanića šefa Skupštine Crne Gore - Brataniću Danilu Mandiću određen je jednomjesečni pritvor zbog sumnje da je u noći između 19. i 20. aprila u centru Podgorice počinio krivična djela teško ubistvo u pokušaju i nedozvoljeno nošenje oružja.
Bender: Brisel ne želi sebi da veže ruke određenjem prema sporazumu Crne Gore sa Emiratima - "Zauzimanje jasnog stava o ugovoru Crne Gore i Emirata vezalo bi ruke Evropskoj komisiji, što mislim da žele da izbjegnu", smatra analitičar Evropske inicijative za stabilizaciju Kristof Bender. Odgovarajući na pitanje zašto Brisel ne odgovara na pozive da se odredi o ovom sporazumu Bender za Radio Slobodna Evropa navodi da oni ne žele prekid procesa pridruživanja u kome je Crna Gora najozbiljniji kandidat.
Ističe rok da se izvade kosovska dokumenta na osnovu srpskih - Kako je saopšteno iz kosovskog MUP-a, u periodu od 1. februara do 25. aprila izvršeno je 4.330 registracija u kosovski sistem na osnovu srpskih dokumenata. Nema tačnih zvaničnih podataka koliko Srba živi na Kosovu i posjeduje kosovska dokumenta jer su pripadnici ove zajednice, uglavnom u četiri opštine na sjeveru, bojkotovali popis stanovništva 2024.
Rat u Ukrajini
Putin pozvao na trodnevni prekid vatre s Ukrajinom povodom Dana pobjede - Ruski predsjednik Vladimir Putin najavio je trodnevni prekid vatre s Ukrajinom. Prekid vatre poklapa se s obilježavanjem godišnjice poraza nacističke Njemačke u Drugom svjetskom ratu. Ukrajinski ministar vanjskih poslova sugerisao je da je poziv, koji je Kremlj objavio 28. aprila, neiskren, te je predložio da prekid vatre počne odmah.
Ovo je drugi put u mjesecu da je Kremlj pozvao na obustavu borbi. Prijedlog za uskrsni praznik početkom mjeseca bio je uglavnom ignorisan, jer su se Rusija i Ukrajina nastavile međusobno napadati, uključujući nedavne serije masovnih vazdušnih napada Moskve širom Ukrajine.
Pogledajte video o šesnaestogodišnjem Vladislavu Rudenku kojeg su od kuće u regiji Herson, ruski vojnici prisilili da ode na okupirani Krim. Bio je jedan od mnogih ukrajinskih mladića koji su s okupiranih teritorija odvedeni u, kako ih Kijev naziva, "proruske kampove za preodgoj". Govoreći za Radio Slobodna Evropa, Rudenko se prisjeća kako su ga mjesecima tjerali da pjeva rusku himnu i da je mogao samo gledati ruske medije. Od početka invazije, Kijev je optuživao Moskvu za deportaciju ukrajinske djece, što su neki zvaničnici nazvali "kulturnim genocidom" nad ukrajinskim identitetom.
Evropljani žele da obezbijede ono što nazivaju "redosljed", što znači prvo prekid vatre koji poštuju obje strane, a zatim trajni mir. Kakav je plan EU za mir u Ukrajini nakon što su SAD odbile sastanak u Londonu?
Svijet
Institut SIPRI: Rekordna potrošnja na odbranu u 2024. - Globalna vojna potrošnja dosegla je 2,718 milijardi dolara u 2024. godini, što predstavlja povećanje od 9,4 posto u odnosu na 2023. godinu. Vojni izdaci na međunarodnom nivou rastu neprekidno već deset godina. Ali nikada ranije od kraja Hladnog rata nisu zabilježili tako snažan porast u roku od jedne godine. Tako se navodi u novom izvještaju objavljenom 28. aprila od strane Međunarodnog instituta za istraživanje mira u Stokholmu (SIPRI).
Nakon smrti pape Franje 21. aprila, uvelike se nagađa o tome ko će ga naslijediti na čelu Svete Stolice. Jedan od glavnih favorita, barem prema kladionicama, je Peter Erdo, nadbiskup Ostrogonsko-budimpeštanski. Hoće li nasljednik pape Franje biti Mađar?
Za kraj pogledajte kako je izgledao opšti nestanak struje u Španiji i Portugalu zbog čega je došlo do obustave metroa i željezničkog saobraćaja, isključenja telefonskih usluga te gašenja semafora i bankomata za 50 miliona ljudi.
Toliko za danas, pišite nam i podijelite vaše priče sa nama na slobodnaevropa@rferl.org
Srdačan pozdrav,
Asja Hafner
Dnevno@RSE dolazi besplatno u vaš inbox. Prijavite se, uštedite vreme, informišite se!